President underscores importance of unity President Mugabe
President Mugabe addresses thousands of Zimbabweans  during the 37th Heroes Day commemorations at the National Heroes Acre in Harare yesterday.

President Mugabe addresses thousands of Zimbabweans during the 37th Heroes Day commemorations at the National Heroes Acre in Harare yesterday.

This is the full text of President Mugabe’s address at the National Heroes Acre on the occasion of Heroes Day, August 14 2017.

Salutations
TODAY we gather and gather once again at the National Shrine and at other shrines across the country and in neighbouring countries enumerated here by Cde Chombo to pay tribute to all our heroes, wherever they lie buried.

On this solemn occasion of our nation, we gather to honour men and women who sacrificed and dedicated themselves in search of our freedom and independence. You will agree with me that our heroes were the best of our nation at a difficult period, the best of our nation who thus deserve recognition in this special way by all of us.

Taken together, the heroes and heroines indeed deserve our respect in this very special way when we celebrate their givenness, sacrifice that is, to serve their people, our people. Indeed their readiness to face death for the liberation of our country.

The act of our yearly setting aside the way of remembrance to them, of them, is a least we can do for these men and women who definitely deserve much more and much better recognition and we give them today. These men and women thus should live forever in our memories and across generations from father to son, son to son and so on.

This national shrine and many others dotted across and beyond our country are our own way of institutionalising our heroes’ lives beyond time and successive generations. In celebrating them we affirm and affirm strongly the ideals for which they laid down their lives.

While as a nation we every year set aside the second day, here they say the second Monday in August to commemorate and celebrate the lives of our heroes we should in fact remember them every day of our lives. Our tribute to heroes certainly is over and above those few that are being at the national, provincial and district shrines.

We remember all the thousands who perished in the battlefront, the other thousands and thousands massacred at Nyadzonia, Tembwe, Freedom Farm and Chimoio bases.

Baba Mukonori vataura vati kune vazhinji, vazhinji vasina kubuda kuenda kunze sezvakaita vamwe vedu; asi vari muno kwete chete kuti vaitsigira vakanga vabuda nyanzvi dzeChimurenga asi ivowo pachavo vaishushwa, vaishushwa nenzira dzakati wande. Kuswerogugudzirwa mudzimba kuti ndimi mune vana vany’any’a, vari vari kuti tambudza kwese kwese kuzvikoro vachibvumbiswa kuti vana venyu vari kutiza vachitizira kunze kwenyika.

Saka mabhunu vakazoti ah, kuva regerera vari mudzimba dzavo hatizosanovaona ngativavakirei matanga semombe. Ndokuvakirwa kwakaitwa vanhu vedu ainzi maKeep. Mumatanga mavaitenherwa, vachifenzerwa vachiisirwa vanovaona kutariswa nemutowo iwoyu semombe sezvandataura. Vangofunga kuti ah vanenge vari kusvotoka nedzimwe nzira, vaive imomo vaisara vachiona nhamo yakakomba. Asika, zvose izvi hazvina kuva batsira. Vaive kunze hongu vamwe vaibatwa vachiiswa mumajeri, vachiiswa muma detention centres, restriction centres, vamwe vachibva vatongerwa mhosva, vamwe vaibaiwa vari mumasango, vamwe vaikandwa mumapako nanhasi uno hatisati taziva kuti vamwe vakaenda kupi.

Avo vavaibaya nemabayonets avo kana kushudha vaitova vano zivikanwa nevaiona zvaiitika. Asi ava vaingotorwa chete pasina kuudzwa kuti tiri kuenda navo kupi, vachizoshaikwa, ndivo vatinoti vakakandwa mumapako nanhasi uno hatisi kuvaona. Ava vatakaviga pano ava nevari kuvigwa kunzvimbo dzakasiyana-siyana muno munyika nevatakaviga kunana Zambia, Botswana, kunana Tanzania, vana Mozambique, vakanga vasiri vese masoja kwete.

Kwaiva nevakuru vakanga vatiza hondo netwana twakanga twabvawo muzvikoro, tumwe tuchingochichirira kubuda twanzwa nhauro dzaivepo dzekuti ah kune vazhinji vakabuda vachienda kuhondo. Tine twana itwotwo, taiti vauya tichitoona kuti havasati vasvika pazera rekuti vanga vambe kufundiswa zvepfuti, toti zvino toita sei navo sevanhu? Sevanhu vakanga vakawanda vakabuda, taive nevamwe maticha vakanga vabudawo vachibva muzvikoro zvakasiyanana nevamwe vakabva mumabasa akasiyanana avaive nawo kunze kwenyika vachiti ah tinoda kunojoina vamwe vari kurwira nyika.

Saka taitanga tavabvunza makafunda zvakadii nezvakadii? Vataiona kuti ava ndovatingakwanise kuita maticha, taibva taita zvikoro zvedu zvevana ava vadikidiki tichiti havangarase nguva vari kuno, ngativafundisei kana tadzokera kumusha vanozopinda zvikoro chaizvo izvo, kwete sevana vasina kumboenda kuchikoro asi vane apa nepapa, apa nepapa, izvi nezvizvi zvavakafundawo varikunze kwenyika. Ndozvataiita. Taive nezvikoro zvedu.

Taibvunzawo kuti hapana here dzimwe nyanzvi here dzatiinadzo here vanachiremba. Takavamba tisina kana chiremba mumwe chete. Asi vakazouya tikaita vana chiremba vakati wandei vana Cde Sekeramayi vari pano ava. Saka taizvi organiser nemutowo iwoyo kuti tibve tarega kuva vanotambudzika, vasingagoni kana kuzviitira kana zvakati nezvakati tichingoda kuitirwa zvese nevene venyika mataive mataifunga kuti mungaite vangatibatsira. Ndomarwire atakaita hondo. Yaive hondo yevazhinji.

Vataura Baba Mukonori pano vachiti torega kushora avo vakatitadzira kana vataiti vari kutadzira nyika. Toita sezviri mubhaibheri kuti maPharisee, the Pharisees vakaunza mudzimai mumwe chete akanga aita chitadzo chokuti akabatwa aine murume. Ndiye akaunzwa pamberi.

Ava vaida kunzwa kuti ah uyu anonzi ndiJesu anonzi anoita zvemapipi zvakawanda anokwanisa kubatsira, asi tiri pano ndiri mwana waMwari regerai tinzwe kuti ane njere dzakaita sei, anga zvikwanise sei? Zvikanzi tauya naye uyo mudzimai eh nemurawo welaw yaMoses anotika anobatwa achiita zvoupombwe anorohwa nematombo achibva afa.

Ndopavakanzika kana pakati penyu pasina ane chitadzo ngaakande dombo arove mukadzi uyu ndobva vati pfocho pfocho vose vakatiza nekuti vaive nemhosva. Ah, asi isuwo isu tichitarisa chiitiko chacho tinoti ah uyu mukadzi wakazosesekedzwa mberi achinzi abatwa achiita cheupombwe ko murume vakamusiirei? Vongouya nemukadzi chete? Ndozvatinoti madzimai ka, yenyu yekutambudzika yakangogara iriko? Apa dai muchingobvunzawo kuti ndiani waaiita choupombwe naye? Waiita ari oga? Ah izvi ndezvanguwo zvandiri kuparidza, zvandiri kubvunza nokuti dzimwe nguva ndechingungobvunzawo nedzimwe questions dzinoita rise dziri muBible. Eeh, zvakarewo haana kunzi aregerwa vamwe vazhinji pavakatiza. Akangonzi ah ichi chitadzo chawaita ichi hongu waregererwa chienda zvako asi haana kuregererwa zvachose akanzi ukaita zvakare matombo achanyanya. I suppose next time varume vachazenge varipowo.

Eh ukapamhidza zvo. Zvino isu magariro atakaita tinoshorana hongu, ah hamuna kuenda kuhondo makatiza, vamwe vakadududza savana Tsvangirai. Hatina kuvabata vakanga vasina kuenda kuhondo tichiti makaita mhosva. Hapana kana mumwe chete, kana mabhunu aititambudza, hatina kuvabatira izvozvo.

Takapa mabhunu ese yatakati national reconciliation, tichiziva kuti vakati tambudza zvakaipisisa. Mabatiro avaiita vanenge vasungwa akanga akaipisisa. Taipika tichiri kuhondo kuti vachazviona, vachazviona. Asi tadzoka takazvivhunza isu tikati ah zvinobatsirei kuti tichiita mamwe makuva emabhunu muno? Chataida ivhu redu, ivhu redu hero taka ritora. Hurukuro dzekuLancaster, asi tadzoka zvino munyika ngarichiva redu chaizvo sekutaurirana kwatakaita nemaBritish kuLancaster.

Tiri kuvaregera. Asi vozouya zvakare vodzoka vaakuti takatadza. Hezvo vana (Tony) Blair vaakuti ah makazviitirei? Dai makavaregera varimo. Saka vakuda kureverser paChirungu zvatakabvumirana ndopatakatiwo aiwaka izvi hazviitwe, hazviitwe! Chimwe Chimurenga chingarwiwe. Vakomana vedu ndopavakavamba kuenda munyika. Havana kuenda vachiti tauya ndisu tava nepfuti dzamakanga muinadzo chibvai tingakupfuurei.

Aiwa. Vakauya vachiti chibvai mabhunu nyika yava yedu, vachiridza ngoma dzavo vachitidibura husiku hwese. Hapoka! Asi airamba achiita nharo, uyo ndiye akazvionawo. Ehe tine vatakafirwa navo vakashudhwa, hatirambe, vaita nharo hatirambe. Hatimbopa mhosva kune vakomana vakavapfura ndozvandakarambaka izvozvo. Zvanzi vasungei. Ndikati aiwa hativasunge. Tinovasungirei?

Zvino kune vamwe vanobva vauya zvino nerweseri, iye zvino izvi vachiti ‘ah takasiya matractor edu, takasiya izvi’. Dzimwe nguva vanoita kazevezeve voti ah ‘tinga kurimirei. Imi garai zvenyu, garai pasi torima tozogovana zvatinenge takohwa’. Vamwe izvozvo vari kuzvibvuma. Vari kunyengwa sekunyengwa kunoitwa madzimai, vasikana. Vanhurume vachibvuma, vachibvuma. Haumbofunga here kuti ndiyani iyeye ari kudaro. Munhu wangu here, farming expert wangu? Abva kuMinistry yeAgriculture here? Abva kuSouth Africa, vavakudududza zvino. Vavakuzviona kuti kwavakatizira kuya oh kune nhamo dzakakomba.

Regai tidzoke. Isu hatina kumboti vose ngavaende hatina kumbodaro isu. Vakanga vachirima vakanga vaine mapurazi chete ndovataitorera. Vaive mumaindustry hatina kumbobata-bata kana industry imwe chete. Vakangodzvamuka zvikanzi hee takanzwa kuti uku uku vane mbiri iye murume anonzi Mugabe hanzi ah wese muchena tichachekwa huro, pfocho pfocho pfocho pfocho kutiza from 250 000 vabhunu aive muno, iri population yavo takangowana vari about 90 000 to a 100 000 munyika muno tikati ah zvaita zvakanaka kana muma industry ah zvaita zvakanaka.

Hongu tichatatarika zvedu, asi tichazvibata zvose zvose. MuCivil service ndomatakafarisisa, taiti ah manje nzvimbo dzatakabvumirana nana Thatcher kuti ngakuve nenzvimbo muCivil service, muHurumende yedu kuve nenzvimbo, maposts acho anosungirwa kuva neuyero yatingati proportion sepopulation yedu yekuti population yedu ine varungu vangani thus against vanhu uzhinji hwedu vangani, the ratio. We didn’t have to count, takangowana civil service vati pfocho pfocho kusina vakanga vakabata zvigaro zvimwe zvepamusoro.

Fortunately, veduwo vakanga vafunda vaenda kuma Universities vakanga vadzoka, tikavamba, ndovatakavamba tichiti dzidzo yavo yepamusoro-soro inoita kuti tavaisa semaPermanent Secretaries mumaMinistries vabate basa racho nemazuva mashoma shoma ndozvatakaita. Saka takaita vakawanda vaive nemadegree epamusoro-soro madoctorates and so on. Tikavaisa imomo hatina kuti imi hamuna kuuya kuhondo aiwa. Takatovakoka tikati vari kunze kwenyika vakafunda huyai tichibatsirana zvino.

Vazhinji vedu vakomana nevasikana vataive navo, vamwe vakanga vasina, vazhinji vakanga vasina kuenda kuzvikoro zvekuita kana secondary form 4. Vamwe vakanga vangoita kana Grade 7 chete. So taitiwo ivava patinovapa rubatsiro rwekuti vaende pamusoro zvakati kuti ne adult education takavamba zvose zvekukwidziridza vakawanda. Takakwidziridza vakawanda, nanhasi uno wese vavamadoctorates vanana Cde Chiwenga pano apa. Asi tichienda kuhondo vamwe vaingobva kusecondary chete asi iye zvino chiona shungu dzavapo dzefundo. Shungu dzavapo dzefundo nekufundisa vamwe.

Ndozvatinoda izvozvo. Ngatinzwananei tibatane zvareva VaMukonori. Ehe ndoyedu iyoyo. Zvino tinoti ko kubatana kwacho mova nepfungwa dzimwe chetedzo ka.

Hatingonodana vane pfungwa dzimwe chetedzo sedzanaBlair. Pfungwa dzimwe chetedzo dzekuti vano supporter kuti masanctions atakapihwa aya, kuti arambe aripo. Vachitoenda kunovakumbira vanzwa kuti makore acho emasanctions kana aive mana vanenge vava kuda kupfutsunura varungu voenda kunana Europe vachiti aiwa, rambai makaisa masanctions. Zvino pfungwa dzako nedzedu dzakaenzana here? Ndopanotiremera ipapo. Asi hati vabati tichivaisa mumatorongo, muma detention zvatakaitwa isusu, aiwa.

Asika tinenge tichiti ngava chinje pfungwa dzavo idzodzo vaone kuti nyika yakauya neropa zvatiri kutaura nhasi izvi. Zvino vongoramba wakasadharara kudakara munhu afa? Vamwe vogo chema kuti ah dai mamuisawo paHeroes Acre. Zvinoita here izozvo? Tigomira pano apa tichiti akaitei? Chimbofungai kuti vakuru veMDC vakashaya nokuti zvinenge zvonzi muiseiwo paHeroes Acre nekuti akavamba MDC kare ko.

Ndikati tinomuisa pano tigomuchema tichiti akaitei? Ndomviromviro yandingade iyoyo. Hongu takabatana pakuti tese ivhu nderedu tese tinoririma tose hapana watakati achanyimwa pekugara, achanyimwa munda. Hatidaro. Tinoti tinoda tose kuti tive vana vevhu tirime ivhu iri tiri tose tikohwe tiri tose tigodya zvatinokohwa izvozvo tiri tose. Hapana watinoti afe nenzara nekuti akaenda kuhondo. Hapana watinoti ngaarege kurapwa nekuti haana kuenda kuhondo.

Aiwa ashaye musha, hatidaro. Takati pane izvi tinoti nyika ndeyedu tese. We are all children of Zimbabwe. Zimbabwe for Zimbabweans. Ivhu nderedu tese, madzishe vakatengesa nevasina kutengesa. Hushe itsika yedu hatidaro isu kuti tikurangei nekuti hamuna kuenda kuhondo tokubvisai pahushe hatina kudaro. Takatodzorera vose vatakaona vabviswa pahushe tichiti makabviswa nevavengi. Ava vakabviswa haisi tsika yedu asi itsika yevavengi. Vanhu venyu kana vachakudai murimi munonzi mune kodzero yekugara pazvigaro kana kugara nhaka dzenyu mumatunhu ese, matribes ese tevedzai tsika dzenyu chete.

Hurumende ichazoona kuti matevedza here tsika, yobvuma kuti vanhu ivavo vaiswe muzvigaro zvavo, nokuti muri vanhu vevanhu, vakuru vevanhu patsika. Ndochifundiso chatawana ichocho. Tinoda kuti tirambe takabatana pane zvatinoti objectives, atinoti maprinciples, zvinangwa zvakakosha zvekuti nyika yedu ibudirire. Let’s be united and united on the strengths or the principles, servant principles on which our national unity is based. I have already said among the heroes we revere today are those who were tortured and died in detention, prison, villages and keeps.

Takafirwa tichiri mujeri muno muHarare navaLeopold Takawira zvaisiririsa. Vakaona ruoko rwavo urwu rwakungoita anenge macolours colours apa nepapa vakati ah nhai vakomana idondionai zvave kuita maoko angu ndoda kuenda kuhospital. Supretendent akati ah regai ndidaidze chiremba. Chiremba vakati ah hapana zviripo apa these are just small colours perhaps you are growing old or so ah, vachitoita insist zvikanzi ah nekuti mudzimai wenyu anosevenza kuhospital unoda kuti ubuditswe umbonoona mudzimai wako hatiiti. ‘Aiwa ndirikurwara kani’, ‘Ah urikuramba uchiita nharo saka tokuisa mu isolation room’.

Kana waita nharo dzimwe nguva sanaNkala aibva ada kurwa nema superintendent waibva wasungwa imomo muprison woiswa muisolation cells dzacho dzaiveko ndozvakaitwa Takawira. Zvikanzi waramba uchiita nharo isu toti No varikurwara kani zvikanzi makuhwa enyu. So one morning vakazowana vangodonha pamubhedha ah todaidzwa kunzi huyai muone zvakaita mumwe wenyu. Toenda kuya tomhanya vanga vachiri vapenyu asi vacollapser havachagona kutaura.

Tikati mhanyai navo kuHospital ndopovozomhanya navo kuhospital vakazosvika kuHospital vashaya vaLeopold Takawira. Doctor ndovozoita postmortem zvikanzi ah vanga vane diabetes. Saka yakange yadeveloper ka inokusvitsa pacomma ndosaka vachiti chenjerai vose vanorwara. Ndokushaikirwa kwatakaitwa navo. Unoita shungu urimo muhospital so kuti ah vachazviona, vachazviona. Saka varungu chaivo taiti tichavaisa pamberi apa semudzimai uya uya.

Vese vaititadzira tivashudhe kana kuti tivatongewo. Aiwa takazoti hazvibatsire ngatiitei national reconciliation, ndisu takavamba nayo kuno veSouth Africa vanaMandela vakazokopa zvataive taitawo kuno. Takati hazvibatsire. Ehe chiri chokwadiwo. Hazvibatsire. Hazvitibatsire kuti tichirwisa zvitadzo zvavo zvavakaita karekare zvokusunga kana vana Mbuya Nehanda kuita hang, ndekupi kunomboitwa hang mudzimai? Asi muno chete ndimo mune mbiri yekuti mbuya vedu vakaitwa hang kusungirirwaka muhuro ndiwo maurairo avaiita mudzimai.

Aiwa hatisati tanzwa kana murder yainzi ikacomitwa vanotongwa vechidzimai kazhinji vainzi vanogara mujeri makore akati vaipihwa long terms. Ndisingazivi kuAmerica kwavane electric chair. Vamwe iye zvino vaakuti vatadzi ah ngavarege kusungirirwa, ngavarege kuurayiwa vamwe vanenge vatadzi vanoita commit murder vaye vanouraya vamwe. Zvino isu tange tine murawo iwoyo takauwana uripo. Vamwe pakati pedu vazhinji vanoti ah ngatiiteiwo zvinoitwa nouzhinji hwenyika dzepasi pano zvinotsigirwa neavo vanoti munhu ngaapihwe humanitarian treatment, hazvifambirane ne humanitarian treatment izvozvo.

It’s cruel, more cruel than other laws kuti titi munhu ngaauraiwe nekuti akaurayawo vamwe. Isu takati ngapave nekuregerera. Ndoimwe principle yakatorwa nevazhinji. South Africa yakatapawo izvozvo. Isu hatisati tatapa pamagwaro edu ematongerwo enyika, our own law. Tichine yekuti vanenge vaita murder ngavasungirirwe, ngavauraiwe.

Asi takasvika pekuti ah ngatimboifunga nyaya yacho kana kuti kushaya chivindi here asi vazhinji vanoti ah, hazvibatsire kuti titi iwewe wakauraya vamwe wofawo zvinogotipei vamwe vanoti aiwa a murderer is a murderer let them hang.

Tichine nharo iyoyo pakati pedu. Saka tinotoda kuti nemi vazhinji mutipewo pfungwa dzenyu asi ndinova neruzivo rwekuti vazhinji vanoti ah iwe wabaya munhu nepfumo wauraya munhu, iwe wapinda mumba dzevanhu uchida kuba wonotanga wauraya vanhu ivavo wonzi woregererwa wofamba zvako.

Ukaregerwa woiswa mujeri uchidya sadza ratinorima (laughs). Ipfungwa iyoyo pachiKristu vanoti ngavaregerwe, ko isu papfungwa dzedu tinoti chii? Kana muCabinet medu tine nharo yakakomba panyaya iyoyo, asi tine vamwe vakaita saVice President vasipo nhasi, ndivo veJustice, avo vanoti haa ngativaregererei. Saka tinoti aiwa ngatimboifungai zvakakwana. In the meantime jeri razara nevakatongerwa kufa nekuti pamurawu majudge anotereraka murawu, vanobva vangoti the murderers should be death sentenced, saka jeri razara naivavo vakanzi ngavaitwe hang asi isu pakati pedu tichingobvunda kuti ah, zvinganake here? Vamwe vachiti hatisisina angakwanise kuenda kujeri. Vanoiswa kumusoro uko vakasungirirwa pahuro apo netambo vodonha kudai, tambo iyoyo yomudzipa ofa, zvaiitwa nevarungu, ndivo vaive the killers vevamwe kumajeri ikoko. Zvino pano apa vanhu vari kuramba basa racho. Kana varipo vane chivindi ichocho ngavauye vaite apply kwatiri.

Anyway ladies and gentlemen, assembled as we are here, but as a nation we still need to do a lot more for and about our national heroes and the war of liberation.

We should feel challenged to research comprehensively, record and research more about our heroes, but first and foremost, we have heroes’ families. Tinoda rubatsiro. I want to appeal kwamuri kuti muendewo kumaprovince kwenyu muchiti President varikuti vanoda rubatsiro rwe- vana vakasiiwa nevava vari pano zvakare mhuri dzevamwe dzatichinadzo, maWar Veterans dziri kutambudzika.

Vasina pokubata hongu vangave nepapa pekurima vamwe vanenge vasina equipment, vasina maInputs acho saka maWar Veterans vane organisation yavo, vane ministry yatakavapa naVa Tshinga Dube as Minister. Tumari tunovhotwa twunobva kuna vaChinamasa tushoma, ngatiitei a very wide programme yekuti tiite a huge fund yorubatsiro inobatsirana nema efforts avaChinamasa, vari kutadza nekuwanda kwakaita zvinangwa zvedu, uku ma Ministries ese ane zvinangwa zvinoda mari, zvikoro zvedu, maticha anoda kubhadharwa, tinoda kuvapa zvimwe zvikoro, ma universities mari inobva kumitero yedu chete.

Asi ndinoziva kuti homwe dzavanhu hadzigari dzakabooka and chido chavo chinenge chiripo nekuti ndinoona patinoti tinomboita funding vanhu huyai, vanhu vedu vane chido chekupa, ngachivepo chido ichocho. Tichada kuti tive ne funding iyoyo yekubatsira mafamilies emaWar Veterans, vatakarasikirwa navo nevachiri vapenyu. Saka tichazenge toumba zvakanaka maitirwo angaitwa kuti funding iyoyo ibudirire.

As we, today, gathered at the National Shrine, and at shrines elsewhere, let us do it in a special way. I want to urge every one of us to pause and reflect and draw inspiration from the lives of the heroes that lie buried here and elsewhere. Tirivapenyu mupfungwa dzedu, pfungwa chete dzekungoti avava vakashaya vakatiitira zvese izvi. Imiwee, dai vaivepo vamwe venyu vachiri vadiki kana vasina vaive vadiki tichatongwa nemabhunu mainzwira tsitsi vanhu vatema mabatirwo avakanga vachiitwa. Varume vese vaingonzi boys chete, madzimai ose ma nannies chete, nokuti uri mutema you can’t walk in the First Street of Harare or Salisbury. You can’t go into special shops like Barbours, kwaive neBarbours. Kumwe you had to go through a window, kahwindo kakadai to buy what you wanted.

You can’t build in certain parts of Salisbury kunana Highlands, kunana Borrowdale kwese kwaive kwevarungu. Taivakirwa kwekugara sevatema nokuti they could’nt do without cheap labour. Mbare ndokwamunogara kunana Bulawayo location ndokwamunogara, kure, dzimba dzacho dzemabhachura oga-oga. We don’t expect you to bring your wife. Vaisevenza muGovernment vakaitirwa tsitsi, tovavakira dzimba dzevangauye nemadzimai avo asi todziisa kure kuFour maira, Highfields yainzi kuFour maira ndopakavakwa Highfields.

Kwaive kwemarried quarters vanosevenza muhurumende chete. Vamwe vese kunanaMbare vana National vakazovakwa mushure. Chitungwiza yakanga isipo. Asi chionai kwayakazoiswa uko kure sezvakaita maSouth Africans pavakavaka Soweto yavo. Ndomudhorobha umo.

Ukaenda isu sematicha kutaura, twurungu twacho wakapfeka hat mushopu chaimo kumula lo hat kawena…. (inaudible) tisu taitoita nharo kuti aiwa hat ndeyangu wodaidzirwa mupurisa kuti waramba kubvisa hat. Kure kwatakabva. The freedom we have now is freedom for all. And let us use it to promote all of us in the country.

Our institutions of development should recognise that. Our schools should recognise that. All children must go to school, that’s what we said from day one of our independence in 1980 and proceed upwards to the best of their ability, at least they should do Form Four. But we hope that after Form Four they can do A-Level and choose to go to university or to do other diplomas. Ndozvatinazvo pafundo. Yaenda mberi fundo. It is not enough to have just engineers kwane processes dzetechnology, ICT, dzatsvitsa maEuropean countries pamberi asi we can catch up with them, ndokusaka ndakavamba kudistributor macomputers kuti titange process iyoyo yeICT, aah tane ma universities ese ari computerised zvikoro zvedu zvakawanda zvane electricity zvane macomputer classes and ICT inoramba ichienderera mberi tive netechnology yekuti tizivewo kuti right up in the skies there is now pools of knowledge.

You can use your internet to get the facts of masubject ose aunoda, mateacher, you can get even minute, you know, knowledge imwe yacho yaungati ah izvi vanozviisirei kudenga uko. Mukada kuriikoko uchida Zimbabwe kuti uzive dzimwe nguva urikuMalawi kuti iye anonzi Robert Mugabe ndiyani unowana madetails akawanda, kuzvarwa kwake zvese izvezvi, ndo internet iyoyo (inaudible) … Europe yese unoyiona izere. . . (inaudible) ko iye anonzi Blair anombova ani, you get his history akazvarwa kupi, akaenda kuchikoro kupi. Vana vedu havachatambudzika, asi chiripo ndechekuti varipo vamwe vanokanda ku internet ikoko aaa, zvivi, zvitadzo kana maopposition edzimwe nyika nema detractors edu vanoisa even lies kumusoro ikoko nedzimwe nyika dzinenge dzichida kuziva kuti dzive ne knowledge yakakwana about us tozonzwa vachitaura kuti ah ndozvamuri izvi inga tinonzwa kuti ah murikuisa vanhu kumadetention, varungu makavadzinga kumaindustries ese zvatisina kuita asi varikungo zvitaura kumusoro uko zvakandwa nevatisingade kumusoro using internet iyoyi. Zvakaipisisa vana vadiki vane zvimafoni zvavo zvine maconnections iwayo vanokwanisa kumhanyira vanokura unenge uchida kuziva kuti ndokura sei, zvitadzo – sex, homosexuality, izvi ndozvatinoti izvizvi zvinodzivirwa sei, ndopatiri ipapo. Zvivi zve technology, cyber crime.

Right, tinoda kuti tichipeta nyaya dzedu dza- nhasi. Tine urombo, tanzwa kuseniseni from Cde Bonyongwe kuti Mai Mahofa vashaya all of sudden. She was a member of the Politiburo kuMasvingo. At the last meeting yePolitburo as I always do ndakavabvunza kuti how do you feel now vakati ah no I am okay.

So the news is astonishing, as astonishing as it is depressing, and so let us not think that as we move along we are totally healthy. See our doctors as often as possible, get checked as often as possible and ensure that at least from the report that you get you still are strong and healthy. May I say slowly the days towards our harmonised elections are drawing closer and closer.

Takuzosvika zvino pane mumwe mutambo wedu pachedu isu muno munyika. Togadzirira maelections edu, tinovimba the election exercise yacho will be done in peace. We need peace within our party, we need peace between our party and other parties, we need national peace in our country, peace and calm in our land. Create an environment in which, whether we are farmers, engineers, peasants, we can do our tasks and our jobs freely.

We need that peace and so far I want to thank you, thank our nation for the peace we have had and thank our forces also for the security that they have given us. But we ask that they take care because as we organise ourselves in Government and in the forces that we are, some elements are beginning to get out of control. That incident or incidents when a few soldiers took to the streets to beat policemen is regrettable. I discussed it with the commanders and asked that they talk about it and try to prevent its recurrence.

If soldiers and police are at cross-purposes and they go for each other, how can they prevent people who are at cross-purposes from doing the same and going for each other? Our nation is growing and growing peacefully and let us assist that that happens if development is to take place even in our forces. Only a few days ago I was at the defence forces ndichivaita congratulate on now assuming the status of a university of their previous college. Vanga vane university yavo so I was their guest at the ceremony giving madegrees, degrees of the universities.

This is now university yedefence for the first time the number surely was a small one but even at that level they were able to accommodate foreign students, that’s a development we want, vertical and horizontal. Let it continue because we admire that and those development sin our forces so we always say pamberi nemaforces edu. Chimurenga created a unity, a unity that brought about our freedom and independence. Let’s not lose track, let’s always remember tiri vana veChimurenga chokubatana. So, peace now, peace tomorrow. Peace begins with (me), peace begins with (all of us). Thank you.

You Might Also Like

Comments

Take our Survey

We value your opinion! Take a moment to complete our survey